Rodzaje błędów językowych – wyjaśnienie z przykładami

Język polski nie należy do najłatwiejszych, stąd też łatwo o popełnienie błędu językowego. Znajomość ich jest szczególnie ważna podczas pisania egzaminów z języka polskiego, takich jak np. matura. Przypomnijmy sobie rodzaje błędów językowych.

Zacznijmy od tego czym jest błąd językowy. Jest to odstępstwo od obowiązującej w danym momencie normy językowej. Na normę składa się system językowy oraz zbiór jego reguł Normę językową tworzą wszystkie elementy języka, czyli wyrazy, wymowa, frazeologizmy i konstrukcje zdaniowe, które są uznane i używane przez społeczeństwo.

Podział

Podstawowym podziałem błędów jest rozkład na wewnętrznojęzykowe i zewnętrznojęzykowe.

Błędy zewnętrznojęzykowe są związane z niepoprawnym zapisem lub mówieniem. Dzielą się na ortograficzne i interpunkcyjne. 

Zaś błędy wewnętrznojęzykowe wiążą się ściśle z językiem i naruszają jego zasady. Rozróżniamy błędy stylistyczne i językowe (systemowe). Te drugie dodatkowo dzielą się na gramatyczne (fleksyjne, składniowe), leksykalne, fonetyczne.

Rodzaje błędów językowych

Błędy zewnętrznojęzykowe:

1. Ortograficzne:

• używanie niewłaściwych liter lub ich połączeń jak np.: ogurek, zarzyć, mrurzyć
• niepoprawne używanie małych i wielkich liter na początku wyrazu np.: anna mrągowska, idę w Piątek na łyżwy, to Ja!, Sad Jabłkowy
• niewłaściwa pisownia łączna lub rozdzielna np.: ciemno zielony, codzień, świeżoprzyrządzony 
• niepoprawne użycie łącznika np.: lekarz- ortopeda

2. Interpunkcyjne:

• niewłaściwym użyciu znaku interpunkcyjnego
• zbędnym użyciem znaku interpunkcyjnego
• użyciu niepoprawnego znaku
• błędne zapisy zbiegu znaków interpunkcyjnych

Najczęściej pomijanym lub błędnie stosowanym znakiem jest przecinek.

Błędy wewnętrznojęzykowe:

Błędy stylistyczne:

Polegają na niewłaściwym doborze środków językowych do stylu wypowiedzi.

• omyłkowe uczynienie tekstu dwuznacznym
• używanie elementów potocznych w tekstach oficjalnych lub na odwrót
• nadużywanie metafor
• zaburzenie zasady prostoty i zwięzłości wypowiedzi np.: używanie zbędnych słów, które niepotrzebnie rozwlekają tekst)
• powtarzanie wyrażeń lub konstrukcji
• mieszanie stylów np.: naukowego z potocznym

Błędy językowe:

1.Gramatyczne (fleksyjne, składniowe)

Fleksyjne:

• nieodmienienie wyrazu, który posiada swój wzorzec deklinacyjny
• błędne odmienienie wyrazu nieodmiennego np jadę do Osla zamiast jadę do Oslo
• niepoprawna postać wyrazu np. wybranie niepoprawnego rodzaju np.: pomarańcz zamiast pomarańcza
• niepoprawna końcówka wyrazu np. (wołacz) Maria! zamiast Mario!

Składniowe:

• błędny szyk wyrazów np.: Uważam, że to będzie wyjście lepsze zamiast uważam, że to będzie lepsze wyjście.
• błędny szyk zdań np.: Zobaczyłem zwierzęta, które od razu nakarmiłem, które długo nic nie jadły.

2. 

Leksykalne:

Są to błędy w doborze słownictwa.

• błędne użycia słowa w danej konstrukcji
• tworzenie wyrazów niezgodne z ich formą słowotwórczą np.: kierowniczyni
• błędy w użyciu frazeologizmów np.:  Jak Bóg Kubie, tak Kuba Bogu
• użycie wyrazu w niewłaściwym znaczeniu

Fonetyczne:

• niepoprawne akcentowanie wyrazów
• opuszczanie głosek np.: pierszy zamiast pierwszy
• dodanie głosek
• przestawienie głosek
• zamiana głosek
• niepoprawne umiejscowienie akcentu w wyrazie

Zobacz jeszcze: Nie z częściami mowy – wszystkie zasady

Popełnianie błędów jest nieuniknione. Trzeba jednak starać się ich unikać.