Nie z częściami mowy – wszystkie zasady

“Nie jest partykułą, w związku z tym – nieodmienną częścią mowy, która może być wyrazem lub morfemem. Stosowana jest w celu nadania wypowiedzi określonego znaczenia. Przede wszystkim używana jest w celu zaprzeczenia. Oczywiście w zależności od przypadku, zapisujemy ją łącznie lub oddzielnie. Wydaje sie to proste, ale jeżeli nie wiesz jak w różnych sytuacjach napisać tę partykułę – zapraszamy do lektury! W artykule przedstawiamy jak pisać nie z częściami mowy.

Pisownia łączna partykuły nie

• przykłady z rzeczownikami
  • niepokój, nieszczęście, niebezpieczeństwo, niedyskrecja, niekapitalista, nieżyczliwość, niezorganizowanie, niesubordynacja, niedopuszczenie, niezdyscyplinowanie
  • Uwaga: w przypadku pochodzenia partykułę nie piszemy w taki sposób: nie-Polak

• przykłady z przymiotnikami
  • niedrogi, nieziemski, niestraszny, niehałaśliwy, niesłony, niemiłosierny, nietykalny, nieodmienny

• przykłady z imiesłowami przymiotnikowymi
  • nieżyjący ojciec, kraje nieopisane w książce, śnieg nieustający od tygodnia

• przykłady z przysłówkami utworzonymi od przymiotników
  • niewątpliwie, niedrogo, nietrudno, niemile, niefajnie, nieciekawie, niespecjalnie

Zobacz jeszcze: Błąd ortograficzny – wszystko co musisz wiedzieć

Pisownia rozdzielna partykuły nie

• przykłady z czasownikami
  • W przeciwieństwie do rzeczowników i przymiotników, nie z czasownikami piszemy osobno.
  • nie zawiadomić, nie świecił, nie klaskała, nie oglądało, nie spało, nie krzyczeć, nie budzić się, nie grała, nie rozbił, nie zbić, nie uderzyło

• przykłady przed wyrazami, które mają znaczenie czasownikowe: brak, wolno, warto, trzeba, wiadomo, można, potrzeba
  • nie potrzeba, nie warto, nie można, nie wiadomo, nie potrzeba, nie brak

• przykłady z liczebnikami
  • nie jeden, nie trzeci, nie siódmy, nie milion, nie troje, nie dwanaście
  • Wyjątek: w przypadku słów takich jak np.: niejeden, niewielu partykułę nie napiszemy łącznie.

• przykłady z wyrazami, które nie pochodzą od przymiotnika
  • nie bardzo, nie jutro, nie dziś

• przykłady z zaimkami
  • nie Ty, nie ja, nie tyle, nie ta, nie tamten, nie każde

Pisownia rozdzielna partykuły nie – pozostałe części mowy

• przykłady przed rzeczownikami użytymi jako orzeczenie
  • Nie szkoda Ci swoich nerwów?
  • A nie wstyd Ci się tak zachowywać?
  • Nie sposób o tym zapomnieć.
  • W dzisiejszych czasach nie trudno o takie zarobki.
  • Nie koniec już tych nowin?

• przykłady z przymiotnikami i przysłówkami w stopniu wyższym i najwyższym
  • nie gorszy, nie najgorszy, nie większy, nie największy, nie słodszy, nie najsłodszy, nie lepszy, nie najlepszy, nie łatwiej, nie najłatwiej, nie lepiej, nie najlepiej

• przykłady z imiesłowami przysłówkowymi kończącymi się na  -ąc, -ły, -wszy
  • nie będąc, nie zjadłszy, nie zrobiwszy, nie załatwiwszy

• przykłady z formami nieosobowymi zakończonymi na -no, -to
  • nie zrobiono, nie sprawdzono, nie powiedziano, nie odkryto

• przykłady z wyrażeniami przyimkowymi 
  • nie w domu, nie dla niego, nie za długo, nie dla nas

• przykłady przed partykułami byle, lada
  • nie byle gdzie, nie lada dzień, nie lada propozycja, nie byle jaki

• przed przysłówkami, w sytuacji, gdy ‘nie’ nie tylko jest zaprzeczeniem, ale też wprowadza przeciwstawne znaczenie
  • nie dobrze, nie mądrze

• przykłady przed rzeczownikami
  • nie babcia (ale dziadek)
  • nie dziewczyna (ale żona)
  • anioł nie kobieta
  • nie przypadek
  • pogoda nie pogoda
  • nie chłopak (ale mężczyzna)
  • jeszcze nie sezon
  • nie miłość (ale przyjaźń)

Zobacz jeszcze: rodzaje błędów językowych

Jak widać zasad pisania nie z częściami mowy jest bardzo dużo. Jednak, aby poprawnie pisać, trzeba się z nimi wszystkimi zapoznać. Po przeczytaniu naszego artykułu, z pewnością już wiesz jak się do nich stosować.